Köroolu dastanı

• Vakıdın birindä toplanıy adamnar.Nastradin diy :

• Paşanın çok beygiri var, ama ürük beygiri yok.

• Şindi bunu paşa çarıy onu da diy :

• Sän bilirmiysin ürük beygiri ayırmaa?

• O diy:

• Biliym,

• Veriy ona paşa üçüz karbona para :

• Getir bana, diy ürük beygir!

• Bu gidiy öbür köyä, bakıy açan ergelenin aardına giycikli bir beygir gidiy.

• Be hergeleci, ne istiysin bu beygirä? sorıy.

• E-e brak şunu, o bıktırdı beni, kalıy geri.

• Sat onu bana, diy.

• Al da kurtulayim bän da ondan.

• Veriy Nastradin üz karbona, alıy beygiri. Koyıy kantarmayı başına, alıy edeenä, pinmää üstünä yok nası. Açan geliyla o köyä, adamnar paşaya söliylä :

• Sana osoy beygir o getirdi, pinmää yok nası.

• Paşa çarıy onu ozaman da diy :

• Görmemişin, görmesin da!

• Çıkarıy onun iki gözünü da. Diy :

• Al bu beygiri da n yaparsan yap!

• Adam gidiy evä, diy çocuuna :

• Çocuum, kaz bir maaza, da koy o maazaya te bu beygiri, ört üstünü onun, bir erdän şılamasın. Bak onu orada kırk gün.

• Bakıy onu çocuk kırk gün.

• Çocuum, Nastradin diy indir beni oraya bakayım ne oldu o beygir.

• İndiriy onu çocuu, bakıy açan, beygirin etindä bir eri yımışak

• Çocuum, diy te burdan bir şılak urıy, onu tıka.

• Çocuk tıkıy, bubası diy :

• Bak taa kırk gün

• Geçiy kırk gün, bobası diy çocaa :

• Olacak çarşambaya paşanın koşusu, sän da çıkar beygirini, sän da yarış, git oraya koştur. Ama diy bizi kıskanacak, istiyecek almaa beygiri, ama biz kaçacez o beygirlän.

• Gidiyla onnar (yarışannar) Açan geliylar, adamnar diyla :

• Ey körun beygiri geliy ileri!

• Çocuk yaklaşıy, alıy bubasını, piniylär da gidiylär. Bubası diy :

• Bak çocuum paşanın angı beygiri geliy?

• Al beygiri geliy, buba diy.

• O etişmeycek.

• Bir nedän sora adam genä sorıy :

• Ani bak, angı beygiri geliy ileri?

• Bakıy açan çocuk :

• Gök beygiri geliy, buba diy.

• O etişecek. Dur biraz laf edelim, onun ayakları emin.

• Durıy açan, laf ediylar. Açan öbürleri geliy etişiy, bu körun beygiri gidiy, öbürleri kalıy, etişemiylär birtaam.

• Gidiy onnar bir köyä, konıy en kenarda bir evcäzdä, bir karı yaşıy içindä. Çocuklan bubası oturıylar bir gün sundurmanın üstünde. Onnarın bir köpää varmış. Toplanıylar o köpää kırk bir köpek . Savaşıylar o köpää buumaa. Bubası sorıy çocaa :

• Ne hırıldaşıy bu köpeklär?

• Bubam diy bizim köpää toplandı kırk köpek, buumaa savaşıylar. O verilmiy onnara.

• Tä diy çocuum. Bir köpek verilmiy. Sän da ol kaavi, sän da verilmä kırk kişiyä

• Vakıt geçiy, o kör öliy, kalıy çocuk. Çocuk azırlanıy şindän sora gitmää. Karı tutıy onu yakasından, diy :

• Sän nereye gidecen?

• O diy :

• Er olarsa kız, na sana te bukadar para, büüt onu, ama olarsa çocuk yolla onu bana.

• Bırayıy biliziini hem bıçaanı, veriy karıya. Köroolu gidiy...

• Olıy karının çocuu. Büüiy o çocuk. Aynaşıy ona çocuklar :

• Senin buban yok, güliylär.

• Çocuk geliy evä, diy anasına :

• Mamu sölä, benim bubam var mı osa yok mu?

• Var çocuum, diy anası, neçin yok. Bıraadı sana bileziini hem bıçaanı. Gidesin onu aaramaa. dedi.

• Çocuk piniy tavana, alıy bıçaa, bilezii koyıy koluna, piniy beygirä da gidiy. Gide-gide, baksa etişiy bir hancıya. Baksa iki çocuk gidiylär beygirlerini oynadarak, ama geri gidiylär, beygirleri edendä, götlerinä bakarak

• Hancı diy :

• Te orda var Azbaşçeda bir Bennä hanım. Şindi o deiş arıy. Onun deişinä deiş atmıyarsan, altın üzüklän götünä damga vuracak.

• Bu çocuk pindi beygirinä, gitti o da. Ona da kız çıktı. Diy :

• Çek atının başını,

• Atlat Azbaşçemin gülünü,

• Sordur halın hatırını!

• Ne derlär sana?

• Çocuk ona :

• Çekmäm atımın başını,

• Atlatmam Azbaşçenin gülünü,

• Sordurmam halın hatırını,

• Asan bey derlär bana

• Çocuk gidiy ileri. Baksa iki yol. Biri işlek yol, biri kör yol

• İşlek yoldan diy, hepsi geziy, bän gideim kör yoldan.

• Gidärkänä, uyuklıy beygirin üstündä. O erlerdä sä onun bubası kafadarlarınnan buluner. Bakıy bubası açan geliy bir atlı.

• Ya kayet korkak, yalvaracak bizä, ya da kayet ürekli da geliy bizim üstümüzä.

• Durun diy kafadarlarına, deiş atalım, bakalım nereyä gidiy bu çocuk.

• Bubası diy :

• Neredän gelip-geçersin, be çocuk,

• Selamını vermäz- geçärsin,

• Öldürürüz seni!

• Çocuk diy :

• Uzak yoldan gelip-geçärdim,

• Serimi sevdaya verdim,

• Uyukladım geçtim.

• Gel prost et, a bubam

• Sora bubası diy ona ölä :

• Biz kırık tane,

• Sän bir tane,

• Yolla altından kredişi,

• Zere öldürecez seni,

• Çocuk diy onnara :

• Siz kırık tane,

• Bän bir tane,

• Çıkın meydana

• Düüşelim kane-kane

• Bubası diy :

• Ay Eyvaz!

• Başım arıy.

• A-a Arab!

• Yürääm aarıy.

• Eh, diy genä göç Köroolu!

• Piniy beygirinä da çıkıy çocucaklan düüşmää.

• Düş çocuk önümä, diy cep atayım.

• Çocuk düşiy onun önünä urıy uramıy çocaa cep düşiy erä.

• Çocuk iiliy alıy onu erdän.

• Adi buba, sän düş benim önümä, şindi bän cep atayım diy.

• Düşiy onun önünä. Açan çocuk urıy ensesinä, bubası düşiy beygirdän erä. Çocuk diy :

• Şindiyä kadar insan kesmedim, bari bunu keseim.

• Dur, -diy bubası, -çocuumsun.

• Nerdan bän senin çocuun?

• Bu bilezii sana kim verdi?

• Anam verdi.

• Anana da bän verdim. Bu bıçaa sana kim verdi?

• Anam verdi.

• Anana da bän verdim.

• Braayıp çocuk bubasını. Alıylar beygirleri edeklerinä, gidiylä. Kafadarlarına diy Köroolu :

• Kırktık, kırk bir olduk, çocuum geldi.

• Yaşıylar bir gün, iki gün. Bubası diy kafadarlarına :

• Getirin kırk yıllık bir öküz hem kırk vedrä şarap. Kesin o öküzü, yapalım bir konuş. Epsiniz şevk edin yavklunuza, bakalım -diy, o- kimä şevk edecek.

• Getiriylä kırk bakır şarap, getiriylä bir öküz, kesiylä onu, pişiriylä da başlıyla konuşmaa.Epsici şevk ediy yavklusuna, bu çocuk ta diy :

• Ya şevk edelim Azbaşçedan Bennä- hanım şehrinnä.

• Bubası diy ozaman :

• Eh çocuum, bän oldu kırk yıl düüşiym onun için, alamayım, da sän mi alacan?

• Eh diy çocuk, anamı bıraamışın kırın engidä, gelmiş bunu savaşıy almaa.

• Üfkeleniy, gidiy.

• Çocuk yaklaşıy açan kıza, kız göriy düşündä : günnän bilä duvacak bir kır atı, yannaşacak pinek taşına, deycek :

• Ur erin kaşıına, pin, git!

• Geliy çocuk, yannaşıy pinek taşına. Kız çıkıy, urıy erin kaşıına da piniy, gidiy. Az gidiylar, düz gidiylar, dere-tepe deniylär, etişiylä bir suyun başına. Çocuk diy :

• Adi mari kız, inelim beygirlerdän, otladalım beygirleri, iyelim bir parça ekmek.

• İniylä beygirlerdän,kolveriylä beygirleri, beygirlär otlıy. İyirlä bir parça ekmek, çocuk içiy bir tütün da yatıy kızın dizinä. Uyuklıy çocuk, açan baksa kız agaları geliy, üç agası beş üz askerlän. Kız diy çocaa :

• Asker gelir dizim-dizim,

• Vay aarıdı altındaki dizim

• Çocuk işitmiy genä, uyanmıy. Kız diy genä :

• Asker gelir kadem-kadem,

• Dizedän kuma batar,

• Eter sana bu uykular,

• Uyansana iki gözüm

• Çocuk gene uyanmıy. Kız başlıy aalamaa, kızın yaşı düşıy çocuun yanaana. Çocuk uyanıy, açan uyanıy diy :

• Ne aalıysın?

• Baksana, agalarım geliy beşüz askerlän. Şindi em seni öldüreceklär em beni.

• Korkma diy çocuk.

• Çocuun beygiri payvantlı, çekiy payvandı geliy beygir. Piniy çocuk beygirinä da çekediy düüşmää. Saadan giriy, soldan çıkıy. Bunu bırakalım burada düüşürkenä, gidelim bubasına. Bubası göriy düşündä : Bir atmaca kuşu beşüz gargaylan düüşiy.

• Adin gidecez diy kafadarlarına benim çocuum aldı kızı, düüşiy. Bu vakıt çocuk koyıy basması kılıcına da kaldırıy kılıcını yukarı.

• Durun diy bän demiş atacam kıza, beki kız genä döndü agalarına canı acıdı onnara.

• Çocuk diy kıza :

• Azbaşçenin gülüysün,

• Ömürümün zülüfkeriysän

• Dooru söle, Bennä-hanım,

• Angı beni yarıysen?

• Kız diy :

• Azbaşçenin gülüyüm,

• Ömürümün zülüfkeriyim

• Dooru sölärim, Asan-beim

• Asan-beim yarıyım

Çocuk genä çekediy düüşmää etişiy orayı bubası. Bakıy açan bubası kız alınmış ama kim almış, bilmiy. Çocuun beygiri altında kulaymış, ama şindi kandan olmuş al. Bubası diy :

• Ben deiş atayım kıza, bakayım kim aldı kızı

• Azbaşçenin gülüysän,

• Ömürümün zülüfkeriysän

• Dooru sölä, Bennä-hanım,

• Angı bein yarıysen?

• Kız diy :

• Azbaşçenin gülüyüm,

• Ömürünün zülüfkeriyim

• Dooru sölärım a bubam

• Asan-bein yarıyım.

• Burda bitiy cenk. Kalıy üç agası gene. Agaları diy :

• Al kızkardaşımızı saaolacaannan git. yaşa!

• Alıy çocuk bubasını, alıy karısını, geliylar anasına da yapıylar bir düün.

Kullanılmış Kiyatlar

• Derleyen : S. A. Amancolov

• Derleme yeri ve yılı : Kazakistan, Prohladnoe köyü 1959

• Anlatan : V. E. Petkova 1910 doğumlu

• Yayımlayan : L.S.Çimpoeş,

• Dastannıy Epos Gagauzov,

• Kişinev

• 1997 s.134-139

• Türk Dil Kurumu

• Gagauz Destanları

• Prof. Dr. Nevzat Özkan

• Ankara 2007

• s.114-120

• Türk Dil Kurumu Yayınları