Reorganizaţiya maanasınnan hırsızlık

Reorganizaţiya maanasınnan hırsızlık

Geçän yılın Kırım ayın (dekabri) 25-dä bizdän Komrat regional muzeyini çaldılar. Diil gecä yarısı, diil karannıkta, açan insannar görmeer, dinnener. Ama genä da saklıdan. Yıl sonunda, açan hepsicii kendi işlerinä bakmaa başlêêrlar, açan hepsicii dinnenmää hazırlanêrlar, Gagauziyanın İspolkomu gagauzlara eni bir “enilik getirdi” – Komratta bulunan Gagauziyanın Regional muzeyinin reorganizaţiyasını. O reorganizaţieya baktıynan fasıl işlär ortaya çıkêr.

Bunu annamaa deyni läzım birkaç işi derindän incelemää. Başlêêrım. Siz da, paalı okuycum benimnän bilä savaşın bu incelemekleri annamma, zerä onnar sizä da zarar getirer. Göreceniz nicä saklıdan bizi hepsimizi aldadêrlar hem gözümüzün önündä bizdän muzeyi, muzein fondlarını hem binasını çalêrlar.

Çekedelim baştan – balık baştan kokmaa başlêêr. Bu kerä baş Gagauziyanın İspolkomunda (Bakannık Komitetında) bulunêr. Zerä reorganizaţiya için Kararı kabledän – İspolkom. Kırım ayın (dekabri) 25-dä o kableder “Komratta bulunan Gagauziyanın istoriya hem tarafı aaraştıran Regional muzeyin reorganizaţiyası için” bir Karar Nr.19/3. Reorganizaţieya görä muzeyin temelindä “Gagauziyanın istoriya, kultura hem etnografiya Evi” açılacek hem orada 13,5 ştat (işçi eri) olacek. O Kararın altında yazılmışlar: M. FORMUZAL, Gagauziyanın Başkanı; N. STOYANOV, Gagauziyanın Başkan yardımcısı; M. GREKU, Gagauziyanın finanslar upravleniyanın Başı;

V. KÜRKÇÜ, Gagauziyanın ekonomika ilerlemesi, alış-veriş, izmetlär hem dış ekonomika ilişkileri upravleniyanın Başı; D. KAMBUR, Gagauziyanın kultura hem turizma upravleniyanın Başı. Neçin sa bu Kararın altında yustiţiya upravleniyanın Başının imzası yok? Ya o üzerä, ani Kararı imzalayannar taa baştan bilärdilär, ani bu Karar yustiţiyaya ters gider da yustiţiya upravleniyasından bir kimseyä imzalatmadılar. Osa bu dokumenti gösterdilär da yustiţiya upravleniyasının temsılcisi Kararın yustiţiya tarafından yannış olduunu görüncä imzalamaa mı istämedi.

Peydalanêr taa bir soruş: Neçin bukadar imza läzım? Diil mi “kolektıvnaya otvetstvennosty” için? “Kolektıvnaya otvetstvennosttä” kabaatlıyı hiç bir kerä bulmêêrlar.

Ani Karar zakona ters gider taa ilk bakıştan belli. Bakın Kararın alınmasında «Gagauziya (Gagauz Yeri) özel hak statusu için» Zakonu ortaya koyêrlar, ama 19/3 Kararı imzalayan insannar, nicä deerlär Odestä “bir minutçaa” unudêrlar Zakonun angı statyasına görä muzeyä reorganizaţiya yapılêr.

İkinci zakonu, angısını çiinedilär Gagauziya İspolkomunda – Moldova Respublikasının «Muzeylär için» Zakonu. Bu Zakona temelä alarak Komrat muzeyin reorganizaţiyası läzım yapılsın.

Bu işi vardı nıcä bilmesinnär M. FORMUZAL, N. STOYANOV, M. GREKU, V. KÜRKÇÜ. Ama D. KAMBUR hem İspolkomun yuristleri yoktu nicä bilmesinnär. Belli, ani bu insannar Kararı hazırlarkan o Karara MAASUZDAN yannışlık koydular hem zakonnara ters gidän yazıları yazdılar. Bu böläsaydı o insannar boşuna devlettän para alêrlar. İspolkomun Kararına görä Gagauziyanın «Kultura Departamentın»a reorganizaţiya yapmaa deyni iki ay taa doorusu 9 afta hem 2 gün veriler. Bunda bişey fena yok, bekim, herliim o reorganizaţiya için işlär açıktan olaydı. Bölä sa saklıdan, taa doorusu “maana açıktan” yapılêr.

Nezaman İspolkon kendi Kararını alêr? Dooru 2008-ci yılın Kırım ayın (dekabri) 25-dä. Taman ozaman, açan hepsi insannar Eni Yıl yortularına çıkêrlar. Kararı alannar annêêrlar, ani yortu vakıdında muziydä işleyennär yok neredä dooruluk aarasınnar. Bölä Gagauziyanın “kultura upravleniyası” kendi “kara işi için” 3 afta kazanêr. İspolkomun Kararını esaba alarak, Gagauziyanın “kultura upravleniyası” Kırım ayın (dekabri) 26-da kendi Emirini çıkarêr. Ama muzeyin direktorunu 2009-cu yılın Büük ayın (yanvar) yarısında tanıştırêr.

İspolkomun Kararına görä Gagauziyanın “kultura upravleniyası” reorganizaţiya için Polojenie hazırlasın läzım. Onu da geççä hazırlêêr. Buradan da vakıt kazanêr. Polojeniye büünkü gündä “çernovoy varianta” sade var. Ona görä Merkezin başkanı konkursta seçilecek. O konkurs saklıdan mı yapılacek? Bu aslıdan olsun deyni, büünkü zakonnara görä, o Polojeniyeyı Gagauziyanın “kultura upravleniyası” läzım ilerdän cümneyä tanıtsın. Büünkü günädän bu iş yapılmadı. Ama buna bakmadaan “kultura upravleniyası” “Gagauziyanın istoriya, kultura hem etnografiya Evi” iş erleri için konkurs açêr.

Ne Emirdä ne da Polojeniyada muzeyin FONDLARI için bişey yazılı yok. Büünkü gündä fondlarda 64 bindän zeedä eksponat var. O eksponatlarlan ne olacek. Nereyi hem kimä (oku kimin cöbünä) onnar girecek? Muzeyin dolayında bütün bu eşinmenin altında Gagauziyanın “kultura upravleniyasının” kultura için zaametleri görünmeer, sade zararları görüner. Zerä belli, ani bu reoganizaţiya sadä bir perdä. Reorganizaţiyanın haliz maanası – MUZEYİN BİNASINA EL KOYMAK.

Bina Komratın merkezindä bulunêr, standartlara görä taa eni sayılêr. Gagauziyanın İspolkomunun Kararına onulirovaniye olmazsa bir şüpesiz, en kısa vakıtlarda Muzeyin Binasına priHvatizaţiya olacek. İnanêrım, ani Komrat muzeyin binasının eni saabisini da yakınnarda üürenecez.

Gagauziya Başkanı hererdä urgulêr, ani o Allahı inanêr hem bu inancı göstermäk için kendi iş odasında ikonaları tutêr. Allahı inanan insan mutlak BİBLİYAYI okuyêr. Bibliyada sa yazılı – ÖLDÜRMÄ, ÇALMA. Ama Kararı imzalayan insannar Bibliyanın bu kesin kuralına bakmêêrlar. Kim onnarı yannış yola sokêr. Acaba o «kuyruklu» mu? Komrat muzeyin reorganizaţiyası – onun ÖLDÜRÜLMESİ demeli. Komrat muzeyin reorganizaţiyası – onun bizdän çalınması demeli.

Bir şüpesiz, ani “Gagauziyanın istoriya, kultura hem etnografiya Evi” kurulması läzım. Onun kurulması için Komratta toprak ta verildi. Evi yapmaa kaldı. Ama neçin eni bişey yapmaa? Açan taa kolay, eski işleri bozup, eni bişey da yapmamaa.

Bir muzey kurmaa hem açmaa pek zor bir iş. Ama onu yok etmää, darma-daan etmää, öldürmää bir minutluk iş. Bunu Allahı inanan hem Gagauziyeya, gagauz halkına “izmet edennär” annamêêrlar. Osa annamaa mı istämeerlär? Herliim Gagauziyeya halizdän läzımsa bu Ev o ayozlu bir Ev läzım olsun. Çünkü kultura halizdän ayozlu bir iş. Ayozlu iş iki büük günahtan, “muzeyin öldürülmesindän” hem “muzeyin çalınmasından” başlanırsa ozaman bu işin içindä şeytan var. Gagauziya Başkanı bu Kararı odasında imzaladı sa, ozaman o odayı läzım günnüklemää hem ayazma serpmää, zerä orada bulunan ikonalar kuyrukludan korumêêrlar artık.

Muzeydä işleyennär çannarı düüyelär. Ama işidän yok! Vakıt sa gider. Muzeyi kurtarmaa deyni muzeycilär imza topldılar, yazdılar kiyat Gagauziya Halk Topluşun Başı Anna HARLAMENKOnun, GHT deputatların, Komrat primarı Nikolay DUDOGLUnun, Komrat sovetniklerin hem cümnesinin adına. Kiyatta annadêrlar muzeyin önemli olduunu, urgulêêrlar, ani muzeyin pek paalı ekspoziţiyaları hem fondları var. Söleerlär, ani “etnofrafiya Evi” Gagauziya için önemli, ama o ayırı bir erdä läzım olsun. GHTdan hem Komrat muniţipiyindan yardım isteerlär. Ama yardım yok. GHT, nicä da başkası, Moldova Parlamentınına seçimnerin peşindä. Kimä läzım “muzeyin ufak işleri”?

Neçin sa GHT hem Komrat primariyası susêrlar. Başkannan pazarlık mı yapêrlar? Herliim bir halkın içindän hem halk tarafından seçilän deputatlar susarsalar, demeli halk çoktan kendi politikacılarına esir kalmış. Esirlerä sa, bilersiniz, ne kultura ne da istoriya läzım. Onnara kalêr sade katır gibi işlemää. Bunu yukarda islää bilerlär. O bilgilerä görä da Nr. 19/3 gibi Kararları alêrlar. Alannar da sanêrlar, ani hiç birinin önündä cuvap etmeyeceklär. Yanılêrlar. Istoriya hepsindän büük esabı soracek: susannardan da, maana halkın “istoriyası, kulturası hem etnografiyası” için çalışannardan da, hepsimizdän da.