Zaporojye'nin eski adı Sarıkamış'tır. Burası Rusların eline geçtikten sonra Sarıkamış adı Zaporojye olarak değiştirilmiştir. Sarıkamış adı Güney Rus çöllerinin(eski
adı Kıpçak çölleri) eski sakinleri olan Türklerden yadigârdır. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde, Kazaklar günümüzde Zaporojye olarak bilinen bölgeyi Sarıkamış olarak adlandırıyordu. Sarıkamış, Özü nehri boylarında çok tehlikeli ve kamışlık bir yerdir. Heyhat Çölü ile (Kıpçak Çölü) Kırım ağzındaki Ur Kalesini gözümüzde canlandıralım. Bu çöllerin hiçbir özelliği yoktur. Güneş çölde doğar, çölde batar. Bu yerleşim biriminin adı 1770 yıllarına kadar Sarıkamış idi. 1768-1774 Türk Rus Savaşında Rusların eline geçti. II. Yekaterina zamanında devletin yeni güney sınırını korumak amacıyla Sarıkamış’ta bir kale yaptırılarak 1770 yılında şehrin Sarıkamış olan Türkçe adını Aleksandrovski (I. Ordu Başkumandanı Feldmaraşal Alexander Qolitsi’nin şerefine) olarak değiştirildi. Sovyet yönetimi, 1921 yılında şehrin adını bir çar generalinin adını taşıdığı gerekçesiyle pek çok geçit ve coğrafî konumunu da göz önünde bulundurarak “Astana, yani eşik anlamında” Zaporojye olarak değiştirdi. (…) Zaporojye’nin (eski Sarıkamış’ın) Türk ismi taşıyan birimleri; Bayda Adası (şimdiki adı Xortitsa), şeher kenarı Sakaydak Çölü, şeher dahili Baburki, Kiskas’dır. Atmanay, Begim-Çokrak, Berda, Utluk, Karatış, Kızılyar, Süt Nehri, Taşanak, Çıngul, Çukrak, Kayın Kulak, Yançura, Sisi Kulak, Yuşanlı gibi çay ve nehirler Türkçe adlarını koruyabilmişlerdir. Zaman içinde Sarıkamış Kazakları ifadesi de Zaporojye Kazakları olarak değiştirilmiştir. (…) Sarıkamış adına Türk coğrafyasının her bölgesinde rastlamak mümkündür; (Volga/İtil boyunda) Çuvaşistan’da yerleşim bölgesi, Kazakistan’da kasaba, Güney Azerbaycan’da (köy adları), Türkiye’nin doğusunda büyük yerleşim bölgesi, Tacikistan’da Sarıkamış Çölü, Türkmenistan’da Turan düzlüğünde (Kara Kum Çölü yakınlarında) büyük Sarıkamış Çukuru ve Özbekistan sınırında Sarıkamış Gölü, Azerbaycan’da Sarıkamış köyü (Salyan, Zerdab ve Samuh bölgelerinde), Hazar Denizi’nde Sarıkamış burnu (Neftçala bölgesi topraklarında) gibi. (Prof. Dr. Minehanım Tekleli, “Sarıkamış Aleksandrovski/Zaporojye” adlı yazı, Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, Sayı: 340, Nisan 2015, İstanbul) Ekleyen: Yavuz Gürler